سوال شما:
ﺍﮔﺮ کسی ﺑﺎ ﺑﺬﺭ ﻳﺎ ﺩﺍﻧﻪ غصبی گندم، ﻛﺸﺎﻭﺭﺯی ﻛﻨﺪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺯﺣﻤﺎﺕ ﻭ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎی ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﺁﻥ ﺩﺍﻧﻪﻫﺎ ﻳﺎ ﺑﺬﺭﻫﺎ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻣﺤﺼﻮﻝ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻣﻨﻔﻌﺖ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺁﻥ ﻣﺤﺼﻮﻻﺕ ﻭ ﻣﻨﻔﻌﺖ ﺁﻥ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻏﺎﺻﺐ ﺍﺳﺖ ﻳﺎ ﺻﺎﺣﺐ ﺩﺍﻧﻪ؟ ﻭ ﺁﻳﺎ ﻏﺎﺻﺐ ﻓﻘﻂ ﺩﺍﻧﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﺩﺍﻧﻪ ﺑﺪﻫﻜﺎﺭ ﺍﺳﺖ ﻳﺎ باید کل منفعت کسب را به صاحب زمین تحویل دهد؟
پاسخ سوال:
نظر مراجع تقلید در این زمینه متفاوت است؛
برخی تمام محصول را متلعق به مالک بذر دانسته و برخی آن را متعلق به کسی می‌دانند که آن را کاشته است، ولی او باید قیمت بذر را به نرخ روز به مالکش بدهد.
گروهی نیز معتقدند مالک بذر مخیر است که قیمت بذر را مطالبه کند و محصول براى غاصب باشد و یا محصول را مطالبه کند و مزد زحمت او را بدهد.
نظر مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:
حضرت آیت الله العظمی سیستانی (مد ظله العالی):
مغصوب منه مخیر است قیمت دانه را مطالبه کند و محصول براى غاصب باشد یا محصول را مطالبه کند.
حضرت آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
در فرضی که بذر غصبی باشد تمام محصول متلعق به مالک بذر میباشد.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
زراعت متعلق به کسی است که آن را کاشته است ولی قیمت بذر را به نرخ روز باید به مالک آن بدهد.
حضرت آیت الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
در فرض سوال؛ منفعت حاصل از بذر متعلق به صاحب بذر است.
